Elvira Smit (cum laude)

Laat niets van waarde achter

Onze stedelijke omgeving is grotendeels bedacht door mensen die niet meer leven. De architecten en stedenbouwkundigen van vroeger gebruikten moderne technieken, volgden trends en baseerden hun werk op filosofische stromingen. Maar het enige dat wij zien is het resultaat, niet het idee erachter. Dat resultaat heeft lang niet altijd de tand des tijds doorstaan, waardoor nieuwe generaties zich weer verbazen over wat er destijds is verzonnen. Die verbazing is het startpunt voor mijn onderzoek.

De winkelcentra uit de wederopbouwperiode zijn daar een voorbeeld van. 

Na de oorlog verrezen in hoog tempo nieuwe, moderne woonwijken in Nederland. Veel van die wijken werden bekroond met een uit Amerika overgewaaid concept: het winkelcentrum. Daar ging je heen voor de dagelijkse boodschappen, maar ook om etalages te bekijken of een kopje koffie te drinken. Het waren plekken waar men trots op was en zelfs ansichtkaarten van maakte.

Ruim 60 jaar later zijn staan de winkelcentra er nog steeds. Het zijn inwisselbare plekken geworden, gerenoveerd met inferieur materiaal. Dat wat ooit de kroon op de wijk moest zijn, is nu verworden tot een voetnoot van de omringende hoogbouw. In mijn publicatie ‘Laat niets van waarde achter’ zie je zowel de belofte van vroeger, als hetgeen wat er van over is gebleven.

In mijn werk combineer ik mijn beelden met de context van vroeger. Spittend door beleidsdocumenten, oude boeken en ansichtkaarten, ontdek ik wat ooit de bedoeling was. Als ik door de bril van vroeger kijk, zie ik een hoopvolle en maakbare omgeving. Maar zet ik die bril af, dan zie ik plekken zonder eigen karakter, inwisselbaar en banaal. Soms proberen we het nog wat op te leuken, maar de maakbaarheid van onze omgeving blijkt telkens zeer beperkt houdbaar.